Nội dung
Gia sư Tri Thức Bình Dương nêu điểm khác nhau giữa Chiến và Việt trong truyện ngắn của Nguyễn Thi
Gia sư Tri Thức Bình Dương thấy rằng Nguyễn Thi là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của văn nghệ giải phóng miền Nam thời kì chống Mĩ cứu nước. Những đứa con trong gia đình là tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Thi, viết về một gia đình nông dân Nam Bộ giàu truyền thống yêu nước, căm thù giặc, gắn bó với đất nước và cách mạng. Trong đó, nổi bật là hai nhân vật Chiến và Việt. Đặc biệt, chỗ đặc sắc và tài năng của Nguyễn Thi trong nghệ thuật khắc họa hình tượng nhân vật là nhân vật của ông rất chân thực: mỗi người có một gương mặt riêng, một cá tính khác nhau rất sinh động. Và sự khác nhau ấy, xét đến cùng là do một người là con gái, còn một người là con trai; một người là chị, một người là em.
Là con gái nên Chiến có cái gan góc kiên nhẫn riêng của phụ nữ. Việt có thể dũng cảm trong chiến đấu nhưng không thể có được cái gan kiên trì ngồi đánh vần cuốn sổ gia đình của chú Năm như Chiến “có lúc Việt còn bỏ về nhà ăn cơm nhưng chị Chiến cứ ngồi một góc ván, lông mày cau lại, đánh vần hoài. Chị đọc tiếng đặng tiếng mất chữ mẹ đẻ chữ con, từ trưa tới chiều, bỏ ăn, quên cả trời chạng vạng”. Hơn nữa, Việt thì tỏ ra là một cậu con trai đồng quê, tính tình hiếu động suốt ngày lang thang bắn chim, câu cá, bắt ếch, lúc nào cũng có cái ná thun dắt trong người, kể cả khi đi bộ đội.
Là chị nên tuy chưa hết tính trẻ con, có lúc tranh hơn với em nhưng cuối cùng Chiến cũng đã nhường em. Ở nhà, Chiến nhường Việt phần bắt ếch nhiều hơn, sau này đi đánh giặc, vết đạn bắn thằng Mỹ trên sông Định Thuỷ chị cũng nhường cho em, duy nhất có một lần Chiến không nhường. Đó là cái đêm ghi tên tòng quân. Ở đây, lẫn với tính trẻ con và niềm khát khao say mê đánh giặc, có tấm lòng thương em của người chị giàu lòng vị tha: chưa muốn em sớm phải chịu đựng cảnh đạn bom nguy hiểm. Giành ở đây của Chiến thực chất là giành lấy sự nguy hiểm, chết chóc thương vong về mình và nhường cho em sự bình yên, an toàn. Trong khi đó, Việt là cậu con trai mới lớn nên tính tình hiếu thắng, vả lại là em thì cần gì phải nhường nhịn ai.
Gia sư Bình Dương thấy rằng Chiến là một cô gái đảm đang tháo vát “sớm biết lo, biết nghĩ”, lại thêm cha mẹ mất cả nên có tư thế chững chạc của một người chị lớn làm chủ gia đình và có cái gì đó tỏ ra “khôn ngoan già dặn trước tuổi”. Không phải ngẫu nhiên mà trong cái đêm trước khi lên đường nhập ngũ, Việt thấy chị nói năng rành rọt đâu ra đấy giống y mẹ ngày xưa. Bởi vì đây là giờ phút Chiến phải đứng ra thu xếp việc nhà, việc cửa chu đáo trước lúc cùng em ra trận đánh giặc. Thật xúc động và cảm phục biết bao đối với người con gái quá trẻ ấy trong giây phút chuẩn bị nhập ngũ, vẫn bình tĩnh và biết lo toan chu tất từ việc lớn đến việc nhỏ: từ việc giỗ má đến việc gửi bàn thờ. Người đọc chúng ta ai cũng có tâm trạng như chú Năm lúc ấy và đã phải thốt lên “Khôn! Việc nhà nó thu được gọn thì việc nước nó mở được rộng. Gọn bề gia thất đặng bề nước non”. Trong đau thương gian khổ, con người ta đã lớn lên và đẹp như vậy đấy!
Còn Việt, là con trai, lại là em quen được chiều chuộng nên mọi việc Việt đều “ỷ lại cho chị”, phó mặc tất cả cho chị. Nghe chị bàn việc gia đình một cách trang nghiêm, Việt vẫn vô tư “lăn kềnh ra ván cười khì khì” và cứ ầm ừ cho qua, vừa nghe vừa “chụp một con đom đóm úp trong lòng bàn tay rồi ngủ quên lúc nào không biết”. Chỉ kém chị một tuổi mà Việt “trẻ con hơn nhiều”. Đi bộ đội vẫn dắt theo cái ná thun trong người. Yêu quý chị mà cứ cố giữ kín vì chỉ sợ mất chị, đánh giặc không sợ chết nhưng lại sợ ma, khi gặp lại đồng đội thì vừa khóc lại vừa cười “giống hệt như thằng út ở nhà, khóc đó rồi cười đó”. Cái chất trẻ thơ, trẻ con ấy khiến cho hình tượng Việt có nét sống động riêng, khó lẫn, đem lại cho câu chuyện một niềm lạc quan, yêu đời trong những ngày đánh giặc gian khổ và ác liệt.
Ngoài ra, ta thấy ở nhân vật Chiến còn có một cái gì đó rất khó diễn tả - nó là cái chất trẻ trung và duyên dáng của một cô thiếu mữ mới lớn lên: bắt đầu thích soi gương, đi đánh giặc vẫn có cái gương giấu trong túi. Chi tiết này được người em nhớ lại khi bị thương giữa rừng. Chỉ một chi tiết nhỏ lướt qua vậy thôi mà Nguyễn đình Thi đã góp phần hoàn chỉnh được chân dung nhân vật. Bút pháp xây dựng nhân vật của tác giả quả thật rất tinh tế.
Trung tâm gia sư Dĩ An Bình Dương cho rằng hai nhân vật Chiến và Việt đều là những hình tượng giàu sức sống, hiện thân cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kháng chiến: từ những đứa con ưu tú của gia đình đã trở thành những chiến sĩ anh hùng của cách mạng. Giữa họ có nhiều nét chung bởi hoàn cảnh gia đình và thời đại, nhưng vẫn đậm nét riêng do khác nhau về vị thế trong gia đình và giới tính.
0908 64 0203
